سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

احداث هزار و 300 هکتار پارک جنگلی، واگذاری 20 هزار هکتار از اراضی مرتعی و جنگلی، افزایش 50 درصدی سرانه فضای سبز استان و اجرای پروژه‌های آبخیزداری در مساحتی بیش از 300 هزار هکتار بخشی از دستاوردهای منابع طبیعی استان قم طی 40 سال اخیر است اما همچنان استان قم با مشکلاتی از جمله روزهای گرد و غباری، تخریب مراتع و کمبود منابع آبی روبرو است.

به گزارش روابط عمومی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم، زمانی اهمیت و جایگاه منابع طبیعی را درک می‌کنیم که حال آن وخیم و خطرات آن به ما رسیده باشد و اکنون این زمان فرا رسیده است چراکه پدیده هایی از جمله کمبود منابع آبی، افزایش گرد و غبار، تخریب مراتع و بسیاری از مشکلات دیگر در جامعه پدیدار شده و تهدیدهایی را برای مردم به دنبال داشته است.

استان قم بیش از یک میلیون و 123 هزار و 800 هکتار از مساحت کشور را به خود اختصاص داده که بیش از یک میلیون هکتار از این مساحت را اراضی مرتعی و جنگلی ، موات و... تشکیل می‌دهند و اداره‌کل منابع طبیعی استان رسالت حفظ، احیا، توسعه و بهره‌برداری این نعمت‌های الهی را بر عهده دارد.

محمدتقی سجادی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم طی سخنانی با اشاره به این که استان قم در انتهای حوزه آبخیز ایران مرکزی در مجاورت دریاچه نمک قرار دارد، ‌تصریح کرد: 6 رودخانه از طرف‌های مختلف این حوزه به دریاچه نمک سرازیر بوده که میزان روان آب‌های آن‌ها به صفر رسیده است.

وی از تبدیل دشت مسیله قم به کانون تولید گرد و غبار یاد کرد و افزود: 400 هزار هکتار از مساحت استان قم در معرض بیابانی‌شدن و 105 هزار هکتار کانون تولید گرد و غبار در استان قم وجود دارد که این عرصه‌ها برای استان مشکل‌ساز شده است، هر چند با اقدامات جامع از جمله پروژه‌های آبخیزداری می‌توان این تهدیدها را مهار کرد.

سجادی ادامه داد: شهر مقدس قم به عنوان یک شهر زائرپذیر می‌تواند در معرض تهدید سیلاب نیز باشد اما با اجرای پروژه‌های آبخیزداری در بیش از 300 هزار هکتار از این تهدید جلوگیری شده است.

وی با بیان این که رویکرد منابع طبیعی در راستای مشارکت‌محوری است، گفت: امیدواریم بتوانیم با استفاده از ماده سه قانون حفاظت از توان مردم برای بهره‌برداری صحیح از عرصه‌های منابع طبیعی بیشتر استفاده کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم یادآور شد: با توجه مسئولان نظام به تهدیدهای مختلف در حوزه منابع طبیعی، اقدامات مطلوبی انجام شده است، به‌عنوان نمونه امسال 14.5 میلیارد تومان از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی برای اجرای پروژه‌های آبخیزداری در هشت حوزه آبخیز درنظر گرفته شده که تاکنون 12.5 میلیارد این مبلغ ابلاغ شده است.

*واگذاری بیش از20 هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی در قالب هزار و 400 درخواست

محمد شعاعی معاون حفاظت و امور اراضی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم طی گفت‌ و گویی از دستاوردهای منابع طبیعی در راستای حفاظت از اراضی مرتعی و جنگلی یاد کرد و گفت: رویکردهایی که توسط حاکمیت در راستای حفاظت از منابع طبیعی دنبال می‌شود نسبت به دوران قبل از انقلاب قابل مقایسه نیست.

معاون حفاظت و امور اراضی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم از اجرای مقررات ملی‌شدن اراضی جنگلی و مرتعی در این استان یاد کرد و گفت: از ابتدای انقلاب تاکنون این مقررات برای بیش از 500 هزار هکتار باقی­ مانده از مساحت استان قم اجرا شده است و همچنین برای بیش از 976 هزار هکتار نیز سند دریافت شده است.

وی از استعدادیابی، تحویل و تحول اراضی مرتعی و جنگلی  برای  بهره برداری در قالب انواع واگذاری‌ها به‌عنوان یکی از رسالت‌های منابع طبیعی نام برد و گفت: تاکنون در قالب هزار و 400 درخواست، 20 هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی به افراد یا مجموعه‌ها واگذار شده است.

شعاعی با تاکید بر این که منابع طبیعی به دنبال اعمال حاکمیت مردم بر ثروت‌های عمومی است، مطرح کرد: اگر مردم در برنامه‌های منابع طبیعی مشارکت لازم را داشته باشند می‌توانیم بستر بهره‌برداری از ثروت‌های عمومی را به شیوه مطلوب رقم بزنیم.

*احداث بیش از 500 بند مختلف در حوزه‌های آبخیز استان قم

شاه‌پور ابراهیمی معاون آبخیزداری اداره‌ کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم طی گفت‌و گویی، با اشاره به این که آبخیزداری در راستای ترویج هنر زندگی در طبیعت، حفظ آب و خاک و تبدیل تهدیدها به فرصت‌هاست، اظهار کرد: در آبخیزداری حفظ و پایداری آب و خاک ، پوشش گیاهی ،کاهش اثرات بلایای طبیعی مانند سیل و خشکسالی و پایداری بوم‌سازگان مورد توجه قرار می‌گیرد.

وی با بیان این که مساحت حوزه آبخیز استان قم به بیش از یک میلیون و 123 هزار هکتار می‌رسد، اضافه کرد: معاونت آبخیزداری اداره‌ کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم باید برای این حوزه های آبخیز برنامه‌های متناسب با شرایط اقیلمی و سند آمایش و توسعه استان را دنبال کند تا بتوانید از تهدیدها در امان مانده و به سمت بهره‌برداری از فرصت‌ها حرکت کنیم.

معاون آبخیزداری اداره ‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم خاطرنشان کرد: بعد از انقلاب اسلامی در حوزه آبخیزداری استان قم فعالیت‌های مختلفی از جمله اجرای عملیات‌های بیولوژیکی و مکانیکی در سطحی بیش از 300 هزار هکتار دنبال شده است.

وی با اشاره به احداث بیش از 500 سازه کنترلی، تنظیمی، تاخیری و ذخیره‌ای طی 40 سال اخیر عنوان کرد: تاکنون هفت سیستم پخش سیلاب به همت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در این استان ایجاد شده است تا بتوانیم ضمن پایداری انواع بهره برداری ها در عرصه های آبخیز از جمله بخش کشاورزی به ایمن‌سازی شهر مقدس قم و پردیسان در مقابل سیلاب‌هایی با دوره بازگشت صد ساله برسیم.

ابراهیمی از مدیریت و پایداری منابع آب و خاک به‌ عنوان یکی از دستاوردهای فعالیت‌های آبخیزداری در استان قم نام برد و گفت: بهبود یافتن و توسعه پایدار روستایی در استان قم به برکت اجرای پروژه‌های آبخیزداری رقم خورده است.

*احداث بیش از 50 درصدی سرانه فضای سبز استان قم طی 40 سال اخیر

رائد کمالی‌مقدم معاون فنی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم با اشاره به این که اراضی جنگلی با 15 هزار و 791 هکتار وسعت نزدیک به یک درصد مساحت استان قم را به خود اختصاص می‌دهند، عنوان کرد: جنگل­های دست‌کاشت به وسعت چهار هزار و 329 هکتار، پارک‌های جنگلی به وسعت هزار و 252 هکتار، نهالستان­هابه وسعت 57 هکتار، ذحیره‌گاه‌های جنگلی به وسعت نه هزار 311 هکتار و بیشه­های طبیعی به وسعت نه هزار 126 هکتار، اراضی جنگلی قم را تشکیل می‌دهند.

وی با بیان این که منابع طبیعی استان قم طی دوران بعد از انقلاب اسلامی شناسایی و حفاظت از ذخیرگا‌ه‌های جنگلی را در مساحتی بیش از 9 هزار هکتار دنبال کرده است، تصریح کرد: طی چهل سال اخیر بیش از 9 هزار هکتار از بیشه‌های طبیعی نیز شناسایی و برنامه ها و اقدامات حفاظتی در دست پیگیری است.

معاون فنی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم از ایجاد 10 متر مربع پارک جنگلی برای هر شهروند قمی در دوران انقلاب اسلامی یاد کرد و گفت: حفظ، احیا، بهبود و توسعه، احداث و بهره‌برداری از 121 مترمربع اراضی جنگلی برای هر شهروند قمی و ایجاد بیش از 50 درصد سرانه فضای سبز استان از دستاوردهای منابع طبیعی استان قم طی 40 سال اخیر بوده است.

وی با اشاره به این که اراضی مرتعی با بیش از 723 هزار هکتار نزدیک به 64 درصد مساحت استان قم را به خود اختصاص داده‌اند، مطرح کرد: طرح ممیزی مراتع در بیش از 96 درصد از مساحت مراتع استان انجام شده و تاکنون تهیه، تصویب و واگذاری‌ طرح‌‌های مرتع‌داری در مساحتی بیش از 293 هزار هکتار دنبال شده است.

هر چند تاکنون در راستای کنترل تهدیدهای موجود در عرصه منابع طبیعی، تلاش‌های مختلفی دنبال شده است که نمی‌توان نسبت به نقش مردم در این تلاش‌ها بی‌توجه باشیم اما موضوع مشخص این است که در میان کارهای انجام شده با کارهایی که باید برای رفع تهدیدها انجام شود فاصله بسیاری وجود دارد و یک مجموعه و نهاد به تنهایی نمی‌تواند به تحقق اهداف مورد نظر برسد به همین علت در مرحله نخست مسئولان و در مرحله دوم مردم باید نسبت به تهدیدهای موجود در حوزه منابع طبیعی نگاهی ویژه داشته باشند.

هر چند شهر قم نیز با توجه به این که در شاه‌راه مواصلاتی چندین استان و شهر قرار دارد و نزدیک به پایتخت کشور است بار برخی از پروژه‌های ملی از جمله قطار سریع‌السیر را بر دوش می‌کشد و هر ساله نیز علاوه بر جمعیت ساکن، بر زائران میلیونی این شهر نیز افزوده می‌شود به همین علت باید در سطح ملی برای رفع مشکلات منابع طبیعی استان قم تدبیر شود.