سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم به نقل از ایرنا ، دکتر محمد سلیقه در سیصد و شصتمین جلسه این بنیاد افزود: احداث سد تأخیری با ظرفیت حداقل 60 میلیون متر مکعب در محل ورود رودخانه قمرود به شهر قم از دیگر راهکارهایی است که می تواند مانع از خسارت های سیل شود.
وی با واکاوی سیل اخیر از منظر آب شناسی، انسانی، مدیریتی و محیطی، تأثیر گرمایش جهانی و تغییر اقلیم گفت: یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که دستگاه های اجرایی با مراکز علمی کشور تعامل و همکاری لازم را ندارند چرا که با دانش روز و براساس سامانه های هواشناسی روز دنیا یک هفته پیش از شروع بارش در ایران میزان بارش 100میلیمتری در کشورمان پیش بینی شده بود درنتیجه این امکان وجود داشت که از بحران سیل تا حدود زیادی جلوگیری شود.
سلیقه با بیان این که دمای زمین رو به گرمایش می رود و کره زمین در معرض خطر است و طبق آخرین تحقیقات علمی ما فقط 12سال فرصت داریم که کره زمین را از تبعات گرمایش نجات دهیم، گفت: هم اکنون دو تغییر عمده در جو رخ داده است و نگهداری رطوبت جو افزایش یافته است که نتیجه تغییرات اقلیمی اخیر می باشد و کاهش بارش را در این حوضه باعث شده است.
وی با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی جدی است و نباید آن را دست کم بگیریم چرا که تغییرات اقلیمی باعث افزایش رخدادهای جدی خواهد شد،عنوان کرد: تجربه دمای 23- درجه در قم در سال 1386 ، تجربه سیل رودخانه کرج و تخریب ویلاهای حاشیه رودخانه در 29 تیر ماه 1394، یا تجربه سیل رودخانه قمرود در فروردین 1388، سیل گمیشان و آق قلا، یا سیل لرستان و خوزستان و یا بارش برف 50 سانتیمتری ورزقان و کلیبر در آخرین روزهای ماه فروردین1398همه این موارد یک هشدار است که نباید ساده از کنار آن گذشت چون برنامه طبیعت غیر قابل پیش بینی است پس بنابراین وجود سیل در قمرود نیز قابل پیش بینی بود.
این کارشناس اظهارداشت: اتفاق نادری که ازدلایل سیل اخیر ایران محسوب می شود بارش 48ساعته باران در بیشتر نقاط ایران دریازدهم فروردین ماه بود که باعث اشباع خاک شد به همین علت نفوذ پذیری خاک کاهش یافت و باران تبدیل به سیل مخرب شد.
سلیقه در ادامه بیان کرد: رودخانه ای که به نام‌های گل افشان، اناربار، لهل رود و لعل بار نیز معروف است، از زردکوه بختیاری سرچشمه می‌گیرد و پس از طی 288 کیلومترطی زمان تمرکز حدود46ساعته به قم می رسد که هم اکنون سدهای گلپایگان و کوچری و 15خرداد در مسیر آن قرار گرفته است.  
وی با اشاره به نقش کم سد 15 خرداد در کنترل سیلاب های استان گفت: متوسط عمق جریان در محدوده شهر قم برای سیل با دوره بازگشت 200 ساله در رودخانه قم در شرایط عدم وجود سد 15 خرداد3 متر ارتفاع و در شرایط وجود سد 7/2 متر است. بنابراین سد 15خرداد توانسته است تنها 12 درصد از عمق جریان سیل قم بکاهد.
سلیقه با بیان اینکه آورد رودخانه قمرود در منطقه دودهک در سال 1379 برابر 180 میلیون متر مکعب بوده است گفت: باید برای افزایش زمان تأخیر و کاهش خطر سیلاب سدهای پله ای در مسیررودخانه احداث شود وهمچنین توپوگرافی حوضه آبریز رودخانه قم مورد مطالعه قرار گیرد تا بتوان در هنگام خطر از توپوگرافی جهت کاهش بحران استفاده کرد.
دانشیار گروه آب و هواشناسی دانشگاه خوارزمی با اشاره به نقش مراتع در کاهش خطر سیلاب تاکید کرد: از جمله راهکارهای موجود در جلوگیری وقوع سیل قمرود این است که اجازه ندهیم جنگل ها و مراتع در درون حوضه قمرود تخریب شود.
سلیقه با بیان این که نباید در بستر رودخانه سازهای شهری و تاسیسات ساخته شود افزود: طبق نظریه علمی ساخت و ساز در کنار رودخانه ها بر اساس منطقه بندی با دوره بازگشت 25ساله؛ ممنوع، دوره بازگشت50ساله؛ مشروط و دوره بازگشت 100 ساله؛ اخطار است و طبق محاسبه ای که انجام داده ام مقدار دِبی رودخانه قمرود در دوره 100 ساله 200متر مکعب بر ثانیه است که باید بر این اساس برای رودخانه برنامه ریزی شود.
وی افزود: حال آنکه شواهد نشان داده که بازه برگشت سیل درقمرود کوتاه است بنابراین این دقت باید صورت گیرد که نباید در بستر قمرود ساخت و سازی صورت گیرد چراکه با وقوع سیل خسارت زیادی وارد خواهد کرد.
گفتنی است در 11فرودین 1388 سیلی عظیمی در بستر رودخانه قمرود رخ داد که برخی از زائران در بستر رودخانه دچار سیل شدند ودر حال حاضر نیز بستر رودخانه قمرود به عنوان بلوار زائر یک مسیر ترافیکی قم محسوب می شود.