سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

فاطمه قراچورلو خبرنگار گویه_ مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم، محمد شعاعی به همراه معاون فنی این اداره کل، مرتضی داودی همزمان با آغاز دهه فجر از دفتر روزنامه گویه بازدید کرده و با مدیر مسئول روزنامه به گفت وگو پرداختند.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم ضمن تبریک ولادت باسعادت امام علی علیه السلام، با بیان این که استان قم حدود یک میلیون و 124هزار هکتار مساحت دارد، اظهار داشت: از این میزان حدود یک میلیون هکتار تحت تصرف اداره کل منابع طبیعی می باشد. حفظ، احیا توسعه و بهره برداری اصولی از عرصه های منابع طبیعی از وظایف این اداره کل می باشد.

وی بیان داشت: استان قم از لحاظ موقعیت جغرافیایی در حاشیه کویر مرکزی است. میزان بارندگی در استان در بهترین حالت ۱۵۰میلی متر در سال است و با اجرای پروژه های آبخیزداری به دنبال تقویت آب های زیرزمینی، جلوگیری از خسارات و سیلاب در پایین دست و کمک به بهبود معیشت روستائیانی که در حوزه آن آبخیز زندگی می کنند، هستیم.

وی عنوان کرد: در طول ۴۴سال گذشته ۳۰۰هزار هکتار از عرصه های استان را طرح های آبخیزداری در حوزه های مختلف اجرا کردیم. این طرح ها در قالب ۲۶۰۰سازه و هفت طرح آبخوان داری بوده است. از جمله این طرح ها، اجرای عملیات آبخیزداری در بالادست حوزه ی آبخیز پردیسان و کنترل سیلاب در این منطقهبوده است.

شعاعی ادامه داد: یک عملیات بسیار بزرگ دیگر، در منطقه شرق قم تحت عنوان پروژه پخش سیلاب رودخانه شور اجرا شد. منطقه ی شرق قم یکی از کانون های ریزگرد استان است که با اجرای این پروژه سعی شده تا با هدایت آب، پوشش گیاهی منطقه تقویت گردد.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در خصوص حوزه حفاظت عرصه های ملی تصریح کرد: در قالب قانون کاداستر نزدیک به ۱۰۰درصد عرصه های استان نقشه برداری شده و درحال حاضر بالای ۹۸درصد عرصه های قم دارای سند تک برگ به نام دولت هستند.

در ادامه، معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در تکمیل بحث حفاظت از عرصه ها ابراز داشت: حوزه فنی شامل سه بخش بیابان، جنگل و مرتع می باشد. ۲۰۱هزار هکتار از عرصه های استان شامل عرصه های بیابانی است که ۱۰۵هزار هکتار آن به عنوان کانون گرد و غبار شهر قم شناخته شده است. کانون های گرد و غبار استان شامل منطقه کوه نمک، حسین آباد میش مست، مسیله و اطراف شهر قم می باشد.

داودی عنوان کرد: این ۱۰۵هزار هکتار هرساله در فصل اردیبهشت و خرداد ماه که جهت باد غالب استان از طرف شرق به غرب می باشد، به عنوان کانون عمل کرده و شهر قم را تحت تاثیر قرار می دهد.

وی با بیان این که مشکل اصلی در بیابان ، بحث گرد و غبار است، افزود: طی بازدید استاندار و مسئولان استانی، دغدغه ایجاد شده است و سعی بر آن است که با استفاده از ظرفیت ملی و استانی در جهت تثبیت و کاهش کانون های گرد و غبار تلاش شود.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم با اشاره به کارکرد های مهم جنگل از جمله حفظ خاک، نفوذ آب، تعدیل دمایی عنوان داشت: جنگل از گرد و غبار جلوگیری کرده و منبع اصلی تولید اکسیژن می باشد. براساس تعاریف علمی و آخرین نقشه پوشش گیاهی استان، استان قم دارای ۲۳هزار هکتار پوشش جنگلی می باشد. جنگل های قم در قالب جنگل های طبیعی بادام کوهی، پارک های جنگلی دست کاشت، جنگل های دست کاشت بیابانی و بیشه زارها و سایر پروژه ها تعریف و مدیریت می شود.

وی ادامه داد: هزار و ۲۶۷هکتار پارک جنگلی دست کاشت در استان قم داریم که شامل پارک های جنگلی غدیر، علوی، معصومیه، پیامبر اعظم(سلفچگان)، سنبل آباد، فاطمیه و پارک جنگلی ثامن الائمه (ع) می باشد که فقط مدیریت ثامن بر عهده منابع طبیعی می باشد.

معاون فنی اداره کل افزود: بر اساس قانون حفظ و حمایت از ذخایر جنگلی گونه هایی نظیر بادام کوهی، بنه (پسته وحشی) و گون جز گونه های ممنوع القطع محسوب شده و این اداره کل نسبت به شناسایی، تعیین حدود، آگهی ۳۰هزار هکتار از عرصه های استان که دارای گونه های ذکر شده می باشند در قالب ذخیره گاه جنگلی اقدام نموده است. این گونه ها جزو گونه های ممنوع القطع می باشند که می بایست حفاظت شوند. طی سالیان گذشته بیش از ۱۲۰۰هکتار از عرصه های مستعد استان که خواستگاه گونه بادام کوهی بوده اند توسط این اداره کل و با استفاده از این گونه جنگلکاری شده است.

داودی اظهار کرد: در حدود ۶۲۰۰هکتار عملیات نهال کاری در مناطق بیابانی داشتیم که جزو جنگل دست کاشت بیابانی تحت مدیریت این اداره کل قرار دارد. سرانه پارک جنگلی ایجاد شده توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در این 44 ساله، در حدود 8-10 متر مربع می باشد.

معاون فنی اداره کل درخصوص نهالستان ابراز کرد: نهالستان بعثت در واقع در روستای حسین آباد میش مست به بخش خصوصی احاله مدیریت شده است. همچنین ایشان فرمودند با عنایت به تاکید ریاست محترم جمهور و وزیر محترم جهاد کشاورزی، طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در کشور به آغاز شده است که استان قم نیز با توجه به توان و پتانسیل خود سعی در تولید نهال و اجرای طرح مذکور دارد. موضوع قابل ذکر درارتباط با طرح مذکور بحث مردمی و ملی بودن آن می باشد که این امر نیازمند همراهی و همکاری بخش خصوصی، خیرین، سازمان های مردم نهاد، کارخانجات، صنایع، ارگان های دولتی و سایر بخش ها می باشد. ایشان همچنین اظهار داشتند که این اداره کل امادگی هر گونه همکاری با دوست داران منابع طبیعی و استفاده ازتوان و پتانسیل آن ها در زمینه اجرای طرح ملی کاشت یک میلیارد درخت را دارد.

وی با اشاره به وجود ۳۰هزار هکتار ذخیره گاه در قم افزود: معمولا جنگل کاری ها در مناطقی صورت می گیرد که خواستگاه آن گونه بوده و یا آن گونه از بین رفته است.

داودی درخصوص مرتع عنوان داشت: حدود ۷۲۸هزار هکتار از عرصه های منابع طبیعی استان را مراتع شامل می شود که تحت 261سامانه عرفی مدیریت می شود. حدود سه هزار خانوار از این مراتع استفاده می کنند که خانواده های دامدار هستند.

وی ادامه داد: ۴۷۰هزار دام از این مراتع بهره می برند که سه برابر میزان دامی است که باید باشد. در واقع ۱۶۶هزار واحد دامی می بایست در مرتع استان حضور داشته باشد. عمدتا در کشور نیز آمار سه برابر ظرفیت است. باید هم افزایی در استان باشد که این میزان را کنترل کند.

معاون فنی اداره کل تصریح کرد: ۹۷درصد مراتع استان ممیزی شده و صاحبان سامان های عرفی و مرزهای آنها مشخص شده است. مدیریت برخی از سامان عرفی بر اساس پروانه های چرا انجام می گیرد که این پروانه های چرا به عنوان مجوز یک ساله برای دامدار جهت استفاده از مرتع می باشد که می بایست هر ساله با پرداخت عوارض مرتبط با آن، توسط ایشان تمدید گردد. پروانه چرا شامل یک سری اطلاعات شامل محدوده چرا، تعداد دام مجاز، نام مرتعدار، نام سامان عرفی، حدود اربعه سامان، تعداد دام هر دامدار و . . . می باشد. ایشان همچنین اضافه کردند که برای 130 سامان عرفی طرح مرتعداری تهیه شده است که حدود 100 طرح به نماینده دامداران ان سامان عرفی احاله مدیریت شده است. بر اساس دستورالعمل های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، دامداران سامان های عرفی دارای پروانه چرا می بایست حداکثر 2 سال بعد از ابلاغ اداره کل منابع طبیعی نسبت به تهیه طرح مرتعداری اقدام نمایند.

وی افزود: ۱۴هزار و ۵۰۰هکتار عملیات اصلاح و بوته کاری در قم داشتیم.

در ادامه این نشست مدیر مسئول روزنامه گویه سوالاتی از مسئولان منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم داشتند.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در پاسخ به این سوال که روابط شان با حفاظت محیط زیست چگونه است، افزود: ما در اهداف یکی هستیم و بیشتر کار ما اجرایی و کار حفاظت محیط زیست، نظارتی است. از لحاظ ساختار دستگاهی کشور متفاوت هستیم.

وی همچنین در پاسخ به این که اگر طرح ها و برنامه های منافع طبیعی به ثمر رسد درآینده وضعیت قم بهتر می شود، ابراز داشت: باید بگویم ۲۰۱هزار هکتار اراضی قم بیابان است و نیاز به بسیج عمومی و ورود خیران و به خصوص بخش خصوصی و بهره بردار منابع طبیعی دارد تا همگی برای رفع مشکلات قم کمک کنند.

در ادامه معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم نیز ابراز کرد: بخشی از اعتبارات مرتبط با پروژه های مرتبط با بیابان زدایی از صندوق ملی مقابله ریزگرد حفاظت محیط زیست تامین شده است. ما بایستی در بحث ریزگردها به ثبات برسیم سپس به بهبود فکر کنیم. ادارت کل منابع طبیعی تنها در خصوص ریزگردهایی که منشا داخلی دارند می توانند برنامه ریزی و اجرا داشته باشند.

داودی با اشاره به بحث حق آبه ها افزود: در تیرماه سال جاری نزدیک به ۲۱روز هوای ناسالم داشتیم و رگباری که مرداد ماه آمد توانست حجم سنگین گرد و غبار را از بین ببرد. مناطقی در قم به دلیل حذف شدن حق آبه ها به کانون ریزگرد تبدیل شده اند.

معاون اداره کل در پاسخ به این سوال که احداث چاه غیر مجاز چه لطمه ای به منابع طبیعی می زند، افزود: تا زمانی که عرصه هادست نخورده باشند لطمه های کمتری در بحث گرد و غبار دارند اما اراضی کشاورزی که دست خورده باشد و سپس رها شوند مستعد کانون گرد و غبار است و بهره برداری بیش از حد از آبهای زیرزمینی نیز، موجب نشست زمین در برخی از دشت های استان قم می شود.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در پاسخ به سرنوشت فرودگاه قم ابراز کرد: سال های گذشته شخصی بدون مجوز برای احداث فرودگاه اقدام کرد و قرار شد برای احداث فرودگاه خود دولت وارد شود‌  درحال حاضر معاون عمرانی استانداری پیگیر مسئله می باشد. ولی مشکل مسئله فرودگاه با منابع طبیعی برطرف شده است.

شعاعی در بخش پایانی صحبت های خود تصریح کرد: طی مصوبه ای قرار شد ۴۱میلیارد تومان برای منابع طبیعی پرداخت شود که بخشی از ابن میران تاکنون جذب شده است. کشور ما جزو کشورهای مستعد تولید و جذب کربن است و در آینده دچار مشکل می شویم.

وی با بیان این که بحث امنیت زیستی دام در مرحله اول قرار دارد، ادامه داد: سهمیه ای برای کاشت و تولید اصله نهال به قم داده شده که بسیار نیاز استان است.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در پاسخ به این که اگر مردم بخواهند در حفاظت از منابع طبیعی همکاری کنند باید چه کار کنند، افزود: مردم می توانند با مراجعه به اداره ترویج مشارکت های مردمی با ما همیاری کنند.

معاون منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم نیز در این باره عنوان کرد: علاقه مندان و خیران می توانند با مراجعه به اداره ترویج، آموزش و مشارکت های مردمی این اداره کل، ثبت نام کرده و کارت همیار طبیعت دریافت کرده و در حفظ منابع طبیعی کمیار این اداره کل باشند. همچنین شماره تلفن ۱۵۰۴نیز آماده دریافت هرگونه تخلفات دیده شده در حوزه منابع طبیعی می باشد.

شعاعی در پاسخ به این که پارک های حفاظت شده زیر نظر منابع طبیعی است؟ افزود: مالک پارک های جنگلی دست کاشت ایجاد شده اطراف شهر قم با منابع طبیعی است و مدیریت آنها در قالب ماده  قانون حفاظت و بهره برداری به شهرداری قم احاله شده است و مدیریت آنها با شهرداری می باشد